Phàm hái trà thảy vào giữa tháng Hai, tháng Ba, tháng Tư.

Măng trà nảy trên đất màu lạn thạch, dài bốn năm tấc, như vi, quyết đơm chồi, nhân lúc hơi sương chưa tỏa mà hái lấy. Chồi trà mọc trong lùm cây áng cỏ, thời cây có ba, bốn, năm cành, nên chọn cành vươn trội ra mà hái.

Vào ngày có mưa không hái, trời quang nhiều mây cũng không hái. Trời tạnh ráo thì hái, sau ấy chưng chín, giã nát, đập thành hình, sấy khô, xiên thành xâu, đóng gói. Trà khô thảy cậy mấy công đoạn ấy cả.

Trà có muôn hình vạn trạng. Sơ lược mà nói, có loại dúm dó như ủng của người Hồ (Nguyên chú: tựa vằn vệt do dùi mà ra vậy), có loại gấp nếp như thịt ức trâu núi, có loại lại ngoằn ngoèo như mây nổi đầu non, có loại lại gờn gợn như gió vờn bến nước, có loại như kẻ làm gốm lấy nước mà lắng đất bùn, trơn tru nhẵn bóng (Nguyên chú: Lắng, tức là lấy nước gột bùn cho sạch vậy), cũng lại có loại như dải đất vỡ hoang, gặp mưa gió tưới gội, tươi sáng vô ngần. Ấy là các thứ trà tinh du vậy. Còn có loại hao tựa vỏ măng, nhánh cành xơ cứng, khó đem chưng giã, nên hình trà nó thô lậu như sọt như thúng. Loại như hoa sen đẫm móc, thân lá ruỗng nát, dáng mạo đổi dời, hình trà nó cũng tàn tụy héo úa lắm. Ấy là các thứ trà xấu cỗi vậy.

Từ khi ngắt hái cho tới khi gói ghém gọn qua bảy mục, từ vẻ “ủng của người Hồ” cho tới dáng “sen đẫm móc” gom chia tám đẳng. Có kẻ dựa theo sắc đen, bóng, nhẵn, phẳng mà bảo rằng trà ngon, cái lời phẩm bình đê hạ lắm vậy. Có kẻ dựa vào sắc vàng, xô, nhăn, dúm mà bảo rằng trà ngon, lời phẩm bình cũng tầm thường lắm vậy. Còn nếu rặt nói là ngon và rặt nói là không ngon, ấy mới chính là lời phẩm bình của bậc cao minh vậy. Cớ sao nói thế ? Ấy bởi cái tinh túy của trà mà tiết ra thì trà nhẵn bóng, còn cái tinh túy nó đọng lại thì thành ra xô nhăn; lại như chế trà về đêm thì trà có màu đen quánh, còn chế trà vào ban ngày thì trà lại mang sắc vàng ươm; chưng ép thì bằng phẳng, mặc nó thì gồ ghề. Điểm này trà và lá của loài thảo mộc cũng là một mà thôi.

Phẩm trà hay dở, vốn ở khẩu quyết.

Nguồn: Sách Trà Kinh do NXB Văn Học Xuất bản năm 2008